Ekstrakt z owsa standaryzowany na zawartość 60% betaglukanu– owies jest szczególnym rodzajem rośliny zbożowej, prawdziwym wybrykiem natury, gdyż w istotny sposób różni się od innych zbóż. Ma niepowtarzalny skład chemiczny, a kombinacja występujących w nim składników odżywczych stanowi o jego dużej przydatności w żywieniu zarówno zdrowego, jak i chorego człowieka.
DZIAŁANIE
W suplementacji/ profilaktyce:
- Zmniejsza wchłanianie tłuszczy i cholesterolu
- Obniża indeks glikemiczny pokarmu
- Stymuluje układ immunologiczny
- Łagodzi podrażnienia przewodu pokarmowego
- Wywołuje uczucie sytości
- Wspomaga rozwój korzystnej flory jelitowej
- Zapobiega występowaniu cukrzycy typu 2
- Zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej
- Obniża ciśnienie krwi
- Zapobiega powstawaniu nowotworów układu pokarmowego
W terapii:
- Podawany przynajmniej przez rok dożylnie potrafi znacznie przedłużyć życie osobom z zaawansowanym nowotworem
- Pobudza układ odpornościowy u osób chorych na AIDS/HIV
- Po kilku tygodniach leczenia u osób z wysokim poziomem cholesterolu następuje spadek całkowitego cholesterolu oraz cholesterolu LDL
- Zapobiega zakażeniom podczas operacji
W leczeniu:
- Cukrzycy
- Przewlekłego zespołu zmęczenia (CFS)
- Stresu fizycznego i emocjonalnego
- Przeziębienia, grypy
- Alergii
- Astmy
- Infekcji ucha
- Wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i choroby Leśniowskiego-Crohna
- Stwardnienia rozsianego
- Reumatoidalnego zapalenia stawów
- Cukrzycowego owrzodzenia
- Poparzeń popromiennych
SKŁAD
Owies zawiera 10 – 20% więcej białka niż inne zboża, a cechą charakterystyczną białka owsianego jest duża zawartość aminokwasów egzogennych, czyli tych, których organizm nie jest w stanie wytworzyć i musi je czerpać z pożywienia. Aż 80% białka owsianego stanowi najcenniejsza ze względu na wartości żywieniowe frakcja nazywana globuliną. Globuliny są odpowiedzialne za mechanizmy odpornościowe oraz wiążą tłuszcze i glukozę. W innych zbożach frakcja ta występuje tylko na poziomie 2-12%.
Białko owsa zawiera kilka razy mniej gliadyny niż inne zboża i dlatego jedynie produkty owsiane, z pośród produktów zbożowych mogą być brane pod uwagę w diecie stosowanej przy zespole chorobowym, zwanym chorobą trzewną lub celiakią.
W porównaniu do innych zbóż owies także zawiera najwięcej tłuszczu, bo aż 7%. Tłuszcz ten, ze względu na swój skład chemiczny, jest bardzo cenny, gdyż zawiera niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), których organizm człowieka nie potrafi samodzielnie wytwarzać. Kwasy te zapobiegają powstawaniu zakrzepów oraz odgrywają dużą rolę w profilaktyce i w leczeniu miażdżycy. Według najnowszych badań kwas oleinowy, który także występuje we frakcji tłuszczowej owsa, chroni przed nowotworami.
Owies zawiera około 10% mniej skrobi niż inne zboża, występują w nim natomiast polisacharydy typu beta-glukany i fruktany o charakterze leczniczym.
Fruktany są związkami o charakterze terapeutycznym i ich obecnością w owsie wyjaśnia się dzisiaj skuteczność kuracji owsianej, stosowanej już przed 100 laty w przypadku zaawansowanej cukrzycy. Owies jest bogatszy niż inne zboża w składniki mineralne, zwłaszcza w fosfor, potas i magnez, oraz zawiera znaczne ilości mikroelementów. Jest poważnym źródłem witamin grupy B, zwłaszcza B1 oraz witaminy E. Owies jest bogatym źródłem błonnika pokarmowego, a szczególnie jego frakcji rozpuszczalnej.
Jako zboże, owies jest uprawiany od tysięcy lat i uważany za bardzo zdrowe. Współczesne badania naukowe potwierdziły, że owies jest cennym składnikiem diety, bo zawiera wyjątkowo dużo białka, nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz przeciwutleniaczy. Jednak największym odkryciem ostatnich lat jest inny składnik owsa, rozpuszczalny błonnik, beta-glukan. Jest to polimer o unikalnych połączeniach molekuł glukozy w pozycjach C1-C3 i C1-C4, występujący w wielu roślinach. Znaczenie tego związku trudno przecenić. Jak wykazano przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi, jest cennym dodatkiem do diety odchudzającej, ale jego najcenniejsze właściwości wiążą się z jego działaniem immunomodulacyjnym.
Zawartość β-glukanów w owsie oplewionym wynosi od 4 do 7% i od 6 do 9% w otrębach. Występują we wszystkich ziarniakach roślin zbożowych, będąc podstawowym składnikiem ścian komórkowych. Obecne są także w bambusie, grzybach głównie w boczniaku, drożdżach i niektórych trawach. β-glukany występujące głównie w zewnętrznych warstwach ziarniaka owsa, zwłaszcza w warstwie aleuronowej są mieszaniną nierozgałęzionych łańcuchów β–D-glukozy połączonych wiązaniami zarówno β(1→3), β(1→4) glikozydowymi. Wiązania β(1-3)-glikozydowe występują w polisacharydzie pojedynczo natomiast β(1-4)-glikozydowe, których jest większość, grupowo po dwa lub trzy.
Zbożowy beta-glukan jest liniowym homopolisacharydem reszt D-glukopiranozylowych, połączonych za pomocą dwóch wiązań β-(1-4) i β-(1-3). Odcinki reszt połączonych wiązaniami (1-4), czyli segmenty oligomerycznej celulozy, są oddzielone pojedynczymi wiązaniami (1-3) (rys. 1). Chociaż większość segmentów celulozowych jest trójmonomeryczna (zawierająca trzy identyczne monomery) i tetramonomeryczna, długie jednostki celulodekstryn także są obecne w łańcuchach polimerów. Zbożowy beta-glukan wykazuje znaczną różnorodność w budowie. Mimo podobieństw pomiędzy beta-glukanami z różnych rodzajów zbóż, beta-glukan z owsa, jęczmienia i pszenicy jest faktycznie strukturalnie odmienny, co pokazała analiza ilościowa HPLC oligosacharydów przy użyciu lichenazy. Enzym lichenaza, czyli (1-3)-(1-4)-β-D-4-glukanohydrolaza, szczególnie rozszczepia wiązania glikozydowe (1-4) na trzecim podstawniku reszty glukozy w beta-glukanie, poddając oligomery trzem stopniom polimeryzacji (DP). Główne produkty hydrolizy beta-glukanu ze zboża to 3-0-β-celulobiozylo-D-glukoza (DP3) i 3-0-β-celulotriozylo-D-glukoza (DP4), ale celulodekstryno-podobne oligosacharydy też są uwolnione w mniejszej ilości (~5-10%) z regionu polimeru, zawierającego więcej niż trzy kolejno ułożone reszty wiązań 4-O-glukozowych. Rozmieszczenie oligosacharydów wewnątrz tych samych rodzajów zbóż jest ogólnie podobne, z główną różnicą występującą jedynie pomiędzy beta-glukanami różnego botanicznego pochodzenia.
Względna ilość trisacharydów (DP3) w beta-glukanie zmniejsza się począwszy od pszenicy poprzez jęczmień do owsa, podczas gdy względna ilość tetrasacharydów (DP4) podąża w przeciwnym kierunku. Połączone zawartości tri- i tetrasacharydów są podobne pomiędzy beta-glukanami z różnych rodzajów zbóż, dając podobną sumę celulozo-podobnych oligomerów z DP≥5. Zaobserwowane różnice w proporcjach między tri- i tetrasacharydami pomiędzy różnymi beta-glukanami z różnych źródeł są odzwierciedleniem w stosunku molowym jednostek celulotriozylowych i celulotetrazylowych (DP3:DP4), podążając za kolejnością, pszenica (3,0-4,5), jęczmień (1,8-3,5), żyto (1,9-3,0), owies (1,5-2,3). Ten stosunek jest istotny, ze względu na to, że ukazuje obraz struktury beta-glukanu ze zbóż.
Dane z literatury wskazują, że pojawiają się również różnice pomiędzy stosunkami DP3:DP4 wewnątrz beta-glukanów tych samych rodzajów zbóż, co mogłoby by być przypisane genotypowi i parametrom środowiskowym. Beta-glukan z odmiany woskowej jęczmienia wskazuje wyższy stosunek DP3:DP4, w porównaniu do uprawy jęczmienia nie-woskowatego. Ponadto, stosunek tri- do tetrasacharydów w beta-glukanie z tkanki aleuronowej z jęczmienia i owsa jest wyższy, niż ten z tkanki skrobiowej endospermy.
Masy cząsteczkowe β-glukanów są zróżnicowane w zależności od ich pochodzenia. Największą masą cząsteczkową charakteryzują się β-glukany owsa (ok. 30·105 Da)i jęczmienia (ok. 21·105 Da). Podczas rozpuszczania β-glukany wchłaniają duże ilości wody, tworząc gumy o znacznej lepkości, które w trakcie przechowywania na skutek zmian zachodzących w strukturze cząsteczkowej tracą swą lepkość. Według Doehlert i wsp. obróbka cieplna ziarna owsa ma znaczący wpływ na lepkość tych gum, a tym samym wpływa na strukturę zawiesin owsianych,co jest szczególnie ważne z żywieniowego punktu widzenia.
DZIAŁANIE/ZASTOSOWANIE
W żołądku i jelicie cienkim nieulegające rozkładowi enzymatycznemu glukany, tworzą śluzowatą warstwę ochronną opóźniającą hydrolizę skrobi oraz wchłanianie glukozy. Są również przyczyną utrzymywania przez dłuższy czas uczucia sytości, spełniając działanie ochronne przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych. Powstały śluz chroni błonę śluzową jelita przed podrażnieniami i infekcjami bakteryjnymi. Ziarno owsa poddane działaniu pary wodnej wytwarza bardzo lepkie roztwory zawiesin mąki, których lepkość wzrasta z czasem.
Prozdrowotne właściwości beta-glukanu polegające na obniżaniu stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu lipoprotein LDL (tzw. „zły cholesterol”) oraz triglicerydów we krwi zostały potwierdzone w licznych badaniach klinicznych zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. W badaniu przeprowadzonym wśród dzieci z hipercholesterolemią (podwyższone powyżej normy stężenie cholesterolu w osoczu krwi) wykazano, że spożycie 3g beta-glukanu dziennie przez cztery tygodnie zmniejszyło stężenie cholesterolu całkowitego o około 7%. Dowiedziono ponadto, że stosowanie przez 40 dni diety zawierającej od 1 do 5% beta-glukanu może obniżyć stężenie cholesterolu całkowitego o 39%, triglicerydów o 21%, a lipoprotein LDL cholesterolu o około 60%. Metaanaliza 22 badań klinicznych wykazała, że w większości z nich zaobserwowano obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego od 4 do 15%. Działanie hipocholesterolemiczne produktów owsianych było niezależne od zawartości tłuszczu i cholesterolu w diecie. Efekt obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego o 2%, a cholesterolu lipoprotein LDL o 5% wykazano przy spożywaniu 3 g beta-glukanu dziennie (czyli 2/3 filiżanki płatków owsianych, 1/3 filiżanki otrąb owsianych, ½ filiżanki kaszy owsianej).
Mechanizmy, przez które rozpuszczalne włókna, jak beta-glukan, wywierają efekty hipocholesterolemiczne i hipoglikemiczne są nadal badane, ale najbardziej powszechna hipoteza opiera się na wzroście lepkości światła jelita. Wyniki badań sugerują, że zbożowy beta-glukan obniża absorpcję i wchłanianie zwrotne cholesterolu, kwasu żółciowego i ich metabolitów przez powiększenie zawartości obszaru żołądkowo-jelitowego, jak również opóźniając opróżnianie żołądka i absorpcję jelitową składników pokarmowych, takich jak przyswajalne węglowodany, tym samym zmniejszając poposiłkową hiperglikemię i wydzielanie insuliny. Ta ostatnia właściwość ma korzyści zdrowotne u chorych na cukrzycę typu drugiego, a także jest związana z obniżaniem ryzyka rozwijania cukrzycy i niewrażliwości na insulinę.
Metabolizmy lipidów i węglowodanów są silnie powiązane, a insulina jest odpowiedzialna za zwiększenie wątrobowej syntezy cholesterolu. Dlatego, jeśli włókno zmniejsza absorpcję węglowodanu i wydzielanie insuliny, może także przyczynić się pośrednio do efektu hipocholesterolemicznego. Ponadto, zwiększona lepkość wywołana rozpuszczalnym dietetycznym włóknem wpływa na emulsyfikację tłuszczu poprzez zwiększenie rozmiaru kropelek emulsji, co może osłabić absorpcję tłuszczu.
W badaniach na ludziach wykazano, że fruktany poprawiają gospodarkę lipidową organizmu, zapobiegają otyłości, korzystnie wpływają na wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym, zapobiegają schorzeniom jelita grubego. Mają właściwości prebiotyczne. Przy ich rozkładzie powstaje wolna fruktoza, która jest łatwo przyswajalna przez organizm ludzki, bez udziału insuliny.
Jednakże stwierdzono w trakcie badań, że podawanie częstych posiłków z lub bez beta-glukanu, daje w rezultacie podobny metabolizm lipidów i węglowodanów, podczas, gdy spożycie pojedynczego posiłku, zawierającego beta-glukan obniża po posiłkowe stężenie glukozy. To może sugerować, że korzystne działanie beta-glukanu jest głównie spowodowane zmniejszoną absorpcją węglowodanów przez jelito i nie jest skutkiem działania metabolitów, produkowanych przez fermentację beta-glukanu w okrężnicy. Jest także prawdopodobne, że beta-glukan nie tylko obniża poposiłkową reakcję glukozy w związku z wysoką lepkością w obszarze żołądkowo-jelitowym, ale też zmniejsza trawienie skrobi przez α-amylazę.
Jedno z badań wykazało, że włączenie frakcji bogatych w beta-glukan o stężeniu 5% do chleba wywołał znaczący spadek tempa uwalniania zredukowanych cukrów, następujący podczas trawienia chleba z użyciem pepsyny i α-amylazy.
Podobnie, inne badanie wykazało, że zastąpienie 25% mąki pszennej w kluskach frakcjami bogatymi w włókno jęczmiennego beta-glukanu, znacząco obniżyły uwalnianie glukozy w warunkach sztucznych w porównaniu do klusek z 100% mąki pszennej. W obu przypadkach, spekulowano, że zmniejsza dostępność enzymów rozkładających skrobię do ich substratów przez tworzenie matrycy żelowej albo przez ograniczenie wody dostępnej dla hydratyzacji skrobi, a ten sposób dla żelowania skrobi.
Obniżenie poziomu glukozy we krwi po posiłku z dodatkiem beta-glukanu korzystnie wpływa na metabolizm cukrów. Beta-glukan powinien stać się składnikiem diety osób z cukrzycą typu-2. Badania sugerują też, że beta-glukan z owsa przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi.
Według niektórych badaczy, rozpuszczalne włókno może także powodować uczucie sytości i przez to prowadzić do utraty wagi z kilku powodów, m.in. wolniejszego tempa spożywania posiłków, opóźnieniu w wypróżnianiu, łagodzenia reakcji na poziomy glukozy w osoczu i wydzielania insuliny przez trzustkę (insulina pobudza uczucie głodu), podniesienia poziomu cholecystokininy (hormon jelita powiązany z wydłużoną sytością) i produkcji gazów oraz krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych przez fermentację włókna w okrężnicy. Ostatnio, ujawniono, że żelujący beta-glukan z jęczmienia (glukażel), może powodować kilka efektów na układ odpornościowy ssaków, w tym podwyższenia regulacji uwalniania cytokiny interleukiny 1β (IL-1β), przemiany w leczeniu ran, okaleczeń i powiększenie wydzielania mucyny jelita. Ponadto, wydzielanie IL-1β w warunkach sztucznych, co jest jedną z wcześniejszych odpowiedzi układu odpornościowego na infekcję, wzrasta wraz ze wzrostem dawki i masy cząsteczkowej beta-glukanu.
Stwierdzono również, że zastosowanie beta-glukanu ma duże znaczenie w przyspieszaniu procesu gojenia się ran. Opatrunek żelowy stosowano jako tymczasowe pokrycie ran wynikłych na skutek poparzeń. Opatrunek BGC łączy beta-glukan z kolagenem w siatkowej strukturze, beta-glukan występuje jako złożony polisacharyd i znany stymulant makrofagów, natomiast kolagen jako naturalny składnik skóry.
Zaobserwowano, że jeżeli BGC dobrze przylegał do oczyszczonej rany pooparzeniowej, a nie występowały objawy infekcji, to mógł na niej pozostać i pełnić funkcję bariery. BGC znacznie redukował ból, polepszał gojenie i powodował lepsze zabliźnianie ran. Po nałożeniu opatrunku BGC na poparzonym obszarze ciała powstawała powłoka, pod którą w wielu badanych przypadkach, rana goiła się z doskonałymi efektami kosmetycznymi. Dodatkowo zaobserwowano minimalne zapotrzebowanie pacjentów na środki przeciwbólowe.
Bardzo interesująca jest możliwość wykorzystania właściwości beta-glukanu w terapii przeciwnowotworowej. Badania in vitro pokazały, że wiąże się on z receptorami białek adhezyjnych: leptyny i integryny zmieniając przyczepność powierzchni guza, co powoduje 57-90% redukcję jego rozmiarów. Beta-glukan działa synergistycznie z ciałami monoklonalnymi (mAb); myszom z modelowymi nowotworami podawano beta-glukan z paszą lub bezpośrednio do żołądka obserwując zmniejszenie się zmian nowotworowych.
Potencjalne możliwości zastosowania beta-glukanu jako preparatu przeciwmiażdżycowego i immunostymulującego prawdopodobnie wywołają większe zainteresowanie jego wytwarzaniem. Podsumowując można stwierdzić, że beta-glukan utrudnia też syntezę i przyswajanie cholesterolu i tłuszczy, zmniejsza ilość przyswojonej glukozy a także opóźnia moment pojawienia się piku cukrowego. Obniża efektywną kaloryczność oraz indeks glikemiczny posiłku.
Bardzo cenną cechą beta-glukanu pochodzącego z owsa są jego właściwości prebiotyczne. ß-glucan jest pożywką dla bakterii probiotycznych, pod wpływem których ulega częściowemu rozpadowi w świetle jelita grubego. W procesie rozpadu powstają kwasy organiczne tj. octowy, butyrylowy (masłowy) oraz propionowy (etanokarboksylowy) mające bardzo istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania jelita grubego. Kwas propionowy ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe i pleśniobójcze (używany jest jako spożywczy środek konserwujący e-280), zaś kwas butyrylowy stymuluje układ odpornościowy jelita grubego oraz hamuje rozwój bakterii kancerogennych. Uzupełnienie diety, w beta-glukan zmniejsza w organizmie ilość cholesterolu oraz glukozy zamienianej na substancje zapasowe.
Współczesna medycyna stosuje od niedawna wiele różnych leków, a także preparatów pochodzenia naturalnego tak zmieniających niektóre składowe układu odpornościowego, że zdawałoby się już przegrana wojna z rakiem lub AIDS nabiera nowego wymiaru. Obie wymienione choroby są związane z upośledzeniem układu odpornościowego w obu stosuje się beta-glukan.
Po dostępne już w Polsce preparaty tego związku powinni sięgnąć nie tylko ci, którzy się odchudzają, ale może nawet częściej ci, których genom jest pod stałym obciążeniem, szeroko pojętych, zanieczyszczeń środowiska. Osłaniając ludzkie DNA, beta-glukan może odgrywać ogromną rolę w zakresie prewencji wielu schorzeń nowotworowych a także wszędzie tam, gdzie występuje narażenie na mutagenny i kancerogenny wpływ środowiska. Do grupy takich ludzi należą między innymi palacze tytoniu, osoby leczone metotreksatem (szczególnie w młodym wieku), przepracowani, narażeni na stres a także kobiety stosujące zastępczą terapię hormonalną, gdyż wiadomo, że podawane estrogeny zwiększają szanse zachorowania na raka sutka. Ważną grupę stanowić powinni ludzie rodzinnie obciążeni zagrożeniem raka; raka żołądka, sutka, a zwłaszcza jelita grubego. Beta-glukan nie tylko odgrywa rolę w zapobieganiu nowotworom jelita grubego, lecz także jest skuteczny w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelit. Zaskakujące okazało się także to, że beta-glukan przeciwdziała zakrzepom.
SPOSÓB UŻYCIA
W normalnej suplementacji 1,5 grama czystego betaglukanu (2,5 grama ekstraktu 60%) dwa razy dziennie najlepiej przed posiłkiem (ilość zgodna z zaleceniami zawartymi w Oświadczeniu Zdrowotnym Komisji Europejskiej, wydanego na podstawie licznych badań i doniesień naukowych)
Dla osób z podwyższonym cholesterolem dawka dzienna zawiera się w granicach od 3 do 10 gram czystego betaglukanu dziennie (od 5 do 16,5 g ekstraktu 60%)
Odważoną zawartość rozprowadzić w ciepłej wodzie lub mleku, lub dowolnym niegazowanym napoju.Po wymieszaniu odczekać 5 minut, w miarę upływu czasu zawiesina lekko zgęstnieje.
Można również stosować jako zagęstnik do zup i sosów (nie zbryla się pod wpływem temperatury)
PRZECIWWSKAZANIA I INTERAKCJE
- Nie stosować u dzieci
- Nie polecany kobietom w ciąży i karmiącym piersią
- PREPARAT ZAWIERA GLUTEN (niewskazany dla osób na diecie bezglutenowej)
- Nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety
- Nie należy przyjmować więcej niż 15 gram czystego betaglukanu dziennie i nie dłużej niż przez 8 tygodni z rzędu
- Błonnik będący składnikiem owsa może mieć niekorzystny wpływ na trawienie i wchłanianie białek, a właściwości sorpcyjne powodują wiązanie wapnia, cynku, żelaza czy magnezu, wywierając istotny wpływ na gospodarkę ustroju
- Zmniejszone wykorzystanie składników mineralnych i skrócenie czasu przejścia masy pokarmowej przez jelita może być przyczyną niepełnego wchłaniania leków
- Może zachodzić interakcja z lekami osłabiającymi system immunologiczny (leki immunosupresyjne); betaglukan podwyższa odporność organizmu więc może osłabiać działać immunosupresantów
- Leki immunosupresyjne: azatiopryna (Imuran), basiliximab (Simulect), cyklosporyna (Neoral, Sandimmune), daklizumab (Zenapax), muromonab-CD3 (OKT3, Orthoclone OKT3), mofetyl (CellCept), takrolimus (FK506, Prograf ), sirolimus (Rapamune), prednizon (Deltasone, Orasone), kortykosteroidy (glukokortykoidy) i inne
_______________________________
INCI: Avena sativa grain extract 60% beta-glukan
Kraj pochodzenia: Chiny
Certyfikaty: CoA, HACCP, ISO9001, analiza mikrobiologiczna