Kurzyślad polny (Anagalis arvensis) obecnie stosowany jako środek moczopędny, oczyszczający krew i na problemy przewodu pokarmowego, dawniej używano go w leczeniu wścieklizny.
Surowcem jest ziele kurzyśladu (Herba Anagallidis) zebrane w czasie kwitnienia. Ponadto w rosyjskiej medycynie ludowej stosuje się także sok oraz świeżą roślinę która po zaparzeniu służy do robienia kompresów.
DZIAŁANIE
W ziołolecznictwie znany jest od dawna. Stosowany był już za czasów rzymskich między innymi przez Dioskuridesa i Pliniusza. Przez wieki uznawana była za lek przeciw melancholii wszelkiego pochodzenia.
W polskim ziołolecznictwie, by poprzestać tylko na czasach od XX wieku to pierwszymi, a zarazem nielicznymi którzy uczynili to przed I i II wojną światową byli A. Czarnowski /1905/, J. Grześkowski /1906/ i L. de Vermond Jacques /1917/. Pierwszy z nich przypisywał mu działanie moczopędne, napotne, nieco rozwalniające i czyszczące krew. Zaznaczał przy tym, iż jest to ziele silne i zalecał umiar w jego stosowaniu. Drugi opisywał korzystne działanie na wątrobę i nerki, problemy z przewodem pokarmowym. Trzeci rozróżniał dwa jego gatunki czerwony i brudno pąsowy. Można mieć poważne wątpliwości czy tak rzeczywiście było, w każdym razie dziś mamy tylko jedne z nich. Działanie jego było takie same jak podawał Czarnowski, z tą różnicą że odmianie czerwonej L. de Vermond Jacques w oparciu o relacje przypisywał skuteczność w leczeniu wścieklizny, choroby która dziś jest nieuleczalna poza fazą początkową. Potem na wiele lat wokół tej rośliny zapadło milczenie i pojawia się ona dopiero u W. Poprzęckiego. Podaje on, iż ma ona także działanie dezynfekujące, oczyszczające, napotne oraz moczopędne. W ludowej medycynie rosyjskiej podaje się, że „wypędza piasek i kamienie z woreczka żółciowego, pęcherza i nerek. Ponadto działa wzmacniająco na miesiączkowanie. Sok ze świeżej rośliny łagodzi tzw. „rozognione oczy”.
ZASTOSOWANIE
- Od dawna stosowany jest jako lek moczopędny i czyszczący krew
- Grześkowski pisze o nim: Kurzyślep jest na zaflegmienie, lub zatwardzenie wątroby i nerek, na zboczenie brzuszne i zaczynającą się puchlinę wodną / Apteka domowa 1906/.
- W. Poprzęcki zalecał go w żółtaczce, niedomodze wątroby, stanach zapalnych przewodu moczowego, kamicy żółciowej, marskości wątroby, w postaci sproszkowanej w zaburzeniach centralnego układu nerwowego /dyskopatii/, padaczce melancholii i innych zaburzeniach nerwowych, a także gorączce, przeziębieniu i grypie.
- Zewnętrznie zaś przy odkażaniu ran gdzie wykorzystuje się też działanie gojące.
- W ludowej medycynie rosyjskiej używany jest przy zapaleniu nerek i wątroby, kamicy nerkowej, gruźlicy, zapaleniu oskrzeli szczególnie z zalegającą flegmą, jako środek przeciwbólowy oraz uspokajający w nerwicach, przy epilepsji, neurastenii, depresji.
- Zewnętrznie do przemywania i okładów w zapaleniu spojówek, przy liszajach i inny zapaleniach skóry przebiegających ze swędzeniem, do kompresów przy chorobach przeziębieniowych, skrofulozie
- Świeży sok zmieszany z miodem poleca się przy chorobach oczu, szczególnie katarakcie jako środek usuwający bielmo w początkowej fazie choroby /R. B. Achmietow/
- Ponadto zewnętrznie proszek suchej rośliny używają do przysypki długo nie gojących się ran, ropiejących ran, a w przeszłości świeżą trawę przykładali do miejsc ukąszenia wściekłymi zwierzętami zewnętrznie proszek z suchej roślin używany jest do pudrowania trudno gojących się i ropiejących ran, dawnej świeże ziele przykładano do miejsc po ukąszeniu wściekłych zwierząt
- Świeże sparzone ziele zawinięte w gazę poleca się jako kompres znieczulający i zarazem przeciwzapalny. W podobnych schorzeniach kurzyślad stosowany jest w niemieckiej medycynie ludowej jak i medycynie ludowej innych nacji
- Przy chronicznych zaparciach z naparu z ziela zaleca się robić lewatywy.
SKŁAD
Saponiny trójterpenowe, gorycze, garbniki, kwas taninowy, flawonoidy, taniny, kwas ferulowy i kawowy oraz synapinowy.
PRZECIWWSKAZANIA I INTERAKCJE
Roślina uznawana za trującą!
W dawkach leczniczych nie zaobserwowano działań niepożądanych i szkodliwych.
CHARAKTERYSTYKA ROŚLINY
Gatunek jednorocznej rośliny należący do rodziny pierwiosnkowatych. W polskiej florze archeofit, gatunek pospolity, zarówno na niżu, jak i w niższych położeniach górskich. Obecnie coraz rzadziej spotykany z powodu stosowania środków ochrony roślin.
—
Surowce zbierane przez zaprzyjaźnionych zielarzy cechują się bardzo wysoką jakością, co nie zawsze można powiedzieć o ziołach dostępnych w aptekach pochodzących z przemysłowych upraw bądź zbieranych z mocno zanieczyszczonych stanowisk, np. przy ruchliwych drogach (kwiat lipy, owoc róży). Dokładamy maksymalnej staranności przy identyfikacji roślin, ich suszeniu i przechowywaniu.