Dziewanna drobnokwiatowa – Verbascum thapsus L. jest to roślina dwuletnia należący do rodziny trędownikowatych występująca prawie w całej Europie, a nadto w Mniejszej Azji i północnej Afryce.
Obecnie rzadziej ją spotyka się w kraju w związku ze zmniejszeniem się areału nieużytków oraz stosowaniem środków ochrony roślin. Surowcem jest kwiat i ziele, a w rosyjskim zielarstwie też korzeń. Zbiera się same korony kwiatowe z przyrośniętymi pręcikami. Do zbioru przystępuje się gdy korony już obeschły. Niestety w deszczowych latach takich jak ubiegłe nie wysychają one, gdyż dziewanna dość szybko zamyka kwiaty szczególnie przy słabej pogodzie. Przez to surowiec nieco brunatnieje podczas suszenie. Suszy się szybko, możliwie jak najszybciej od zbioru w temperaturze do 35 st. C. Zbrunatnienie prawidłowo zebranych kwiatów nie ma to jednak bardzo dużego wypływu na właściwości surowca. Kwiat zbiera się tylko z roślin w drugim roku wegetacji. Liście z roślin rocznych zbiera się tylko z rozet przyziemnych, a z dwuletnich rozet i górnej części łodygi.
Z powodu problemów ze zbiorem i dostępnością dziewanny, kwiat zbiera się bardzo rzadko. Kwiaty: barwniki (krocetyna /obniża poziom cholesterolu/, ksantofil), śluzy (2-3%), cukry (ok. 11%), saponiny (verbaskosaponiny), irydoidy, alkohole wielowodorotlenowe, flawonoidy (hesperydyna), olejek eteryczny, sole mineralne (ok. 6%), kwasy organiczne, karoten, witamina PP i z grupy B. Ziele zawiera glikozydy irydoidowe, alkohole cukrowe, saponiny, flawonoidy (rutyna, luteolina), kwasy fenolowe pochodne kw. cynamonowego, kwas kawowy. Surowce dziewanny działają przeciwkaszlowo, przeciwzapalnie, silnie odkażająco /ziele/, przeciwbólowo /ziele/, przeciwgorączkowo /ziele/, przeciwalergicznie, silnie żółciopędnie /ziele/, moczopędnie, rozkurczowo, regulujące wypróżnienia, powlekająco. Wg Strzeleckiej kwiat dziewanny działa przeciw wirusom grypy A2 i B. Dziewanna jest głównie środkiem na przeziębienie, w chorobach górnych dróg oddechowych, do płukania jamy ustnej i nosa. Zewnętrznie w postaci okładów w chorobach skórnych i nerwobólach.
Ponadto Poprzęcki poleca ją jako wzmagającą czynności gruczołów wewnętrznego wydzielania, a zewnętrznie na wrzody i rany w postaci okładów. Ożarowski zaś w przewlekłych stanach zapalnych żołądka i jelit oraz płukania jamy ustnej oraz w postaci okładów na oparzenia I i II stopnia. W ziołolecznictwie rosyjskim dziewanna ponadto jest stosowana w astmie, chorobach wątroby i woreczka żółciowego, do płukania gardła i jamy ustnej przy utracie głosu i anginie, nieżycie nosa. Nalewkę zaś stosuje się do nacierania w przypadku zapalenia korzonków nerwowych. Zielińska poleca ekstrakt olejowy przy bólach uszu, na hemoroidy i na egzemy.